جامعه سینما: پرویز اجلالی/به نظر می رسد دامنه لغات نسل جدید ایرانیان چندان وسیع نیست. ظاهراً فیلمسازان هم از این قاعده مستثنا نیستند. گذاشتن اسم فیلم های معروف سینمای جهان یا ایران که هرکدام برای سینمادوستان نسل قدیم خاطره انگیزند و بخشی از مستندات تاریخ سینما به شمار می آیند ، در حکم سرقت ادبی و زیرپاگذاردن حقوق مولفان ومصنفان است .
اما متاسفانه نه فیلمسازان به این موضوع اهمیت نمی دهند و نه تهیه کنندگان و نه حتا وزارت ارشاد که به این فیلم ها پروانه نمایش می دهد. من در زیر فقط به فیلم هایی که در سال های ۱۳۹۴تا ۱۳۹۶ بر پرده آمده اند و از اسم های سرقت شده فیلم های خارجی یا ایرانی دیگران سود برده اند اشاره کرده ام
۱- آقای مهدویان نام اثر معروف فرد زینه high Noon (1952)را که در ایران با نام ماجرای نیمروز نمایش داده شده وبا این نام شناخته می شود را بر فیلم خودگذاشت (ماجرای نیمروز ۱۳۹۶)
۲- فیلم یک روز بخصوص اثر همایون اسعدیان (۱۳۹۶( نام خود را ازفیلم زیبای (A Special Day-1977 ) اثر اتوره اسکالا با بازی مارچلو ماسترویانی و سوفیا لورن اقتباس کرده است.
۳- اسماعیل براری درسال ۱۳۹۵ نام فیلم ریچارد بروکس (Twelve Chairs-1970 ( را برفیلم خود به نام دوازده صندلی گذاشت .این فیلم در دهه ۱۳۵۰ با نام دوازده صندلی دوبله شده و در ایران نمایش داده شده بود.
۴- مانی حقیقی درسال ۱۳۹۵ نام فیلم آمریکایی-هنگ کنگی (۱۹۷۳ – Enter the Dragon) اثر رابرت کلوز با شرکت بروس لی را که در ایران با نام اژدها وارد می شود نمایش داده شده بود بر فیلم خود گذاشت( اژدها وارد می شود-۱۳۹۵) .
۵- محمد هادی کریمی نام اثر معروف انوره دو بالزاک نویسنده شهیر فرانسوی را بر فیلم خودگذاشت ( کمدی انسانی-۱۳۹۵)
۶- آقای هومن سیدی اسم رمان معروف ویلیام فاکنر(The sound and the Fury- 1929 (را که با نام خشم وهیاهو به فارسی ترجمه شده بود بی هیچ اشاره ای به نام نویسنده برای فیلم خود انتخاب کرد(خشم وهیاهو-۱۳۹۵).
این نوع سرقت های ادبی فقط به فیلم های خارجی محدود نمی شود .گروهی از فیلمسازان جوان بی هیچ نگرانی درموردحقوق مولف اسم فیلم های قدیمی ایرانی رابرفیلم خود می گذارند .به عنوان نمونه به چند فیلم اشاره می کنم :
۱- آقای حسین تبریزی نام فیلم خود را که در سال ۱۳۹۵ ساخته (افسونگر-۱۳۹۵) از فیلم معروف افسونگر دکتر اسماعیل کوشان ۱۳۳۲ برداشته است بدون هیچ اشاره ای به آن اثر البته.
۲- در همان سال آقای آرش معیریان نام فیلم خود را آس و پاس گذاشته که نام فیلمی است به کارگردانی سیامک یاسمی که درسال ۱۳۴۰ به نمایش در آمده است .
۳- درسال ۱۳۹۶ فیلمسازی به نام حسن ناظر نام فیلم خود را “ماهمه گناهکاریم ” گذاشته که نام فیلمی است به کارگردانی عزیز رفیعی ومحصول سال ۱۳۳۷٫
۴- درهمان سال فیلمساز جوانی به نام کاوه صباغ زاده نام فیلم خود (ایتالیا ایتالیا -۱۳۹۶) را از نام سریال طنز تلویزیونی مشهور و پر سر وصدای ایتالیا ایتالیا – ۱۳۵۶ برداشته است .
۵- هم اکنون فیلمی به نام دشمن زن به کارگردانی کریم امینی بر پرده سینماهای تهران است .نام این فیلم اقتباسی است از (دشمن زن-۱۳۳۷ )به کارگردانی پرویز خطیبی .
البته بازهم بدون هیچ اشاره ای به فیلم اولیهظاهراً این روند ادامه دارد . عادتی که درگذشته ودرمیان فیلمسازان مسن تر رایج نبود. به دونکته دیگر نیز می توان دراین باره اشاره کرد .یکی بی مسمایی بعضی از این اسم هاست .مثلاً فیلم ماجرای نیمروز یک فیلم تبلیغاتی سیاسی بی اهمیتی است که نه اسمش مسمایی دارد ونه ازنظر ارزش با اثر زیبای فرد زینه مان قابل مقایسه است .لازم به گفتن نیست که میان کمدی انسانی بالزاک وفیلم کمدی انسانی محمد هادی کریمی چه فاصله ای هست . ممکن است گفته شود عرف است که فیلمسازان آثار گذشتگان را باز سازی می کنند ویا با اقتباس از آثار معروف قدیمی آن ها را با توچه به شرایط زمانی ومکانی تفسیر دوباره می کنند وبرداشت جدیدی از اثر اولیه را درمعرض دید هنردوستان می گذارند .اما در مورد این سرقت های ادبی معمولاًچنین چیزی دیده نمی شود.
افزون بر اقتباس نام فیلم های قدیمی بی سلیقگی هایی هم در نام گذاری فیلم ها دیده می شود که می بایست به آن ها هم اشاره کرد.
۱- ترکیبات فارسی اروپایی بی معنا مثلاً عشقولانس(۱۳۹۶). ظاهرا ترکیبی از عشق و رمانس .در زبان های اروپایی این جورترکیب ها داخل یک زبان صورت می گیردو برای همه قابل فهم است .اما واقعاً عشقولانس یعنی چه و تماشاگران از آن چه می فهمند.
۲ – کاربرد واژه اروپایی برای اسم فیلم بدون این که ضرورتی داشته باشد .به این معنا که فیلم هیچ اشاره ای به هیچ چیز اروپایی ندارد مثلاً (تیک آف -۱۳۹۶) ساخته آقای احسان عبدی پور( به نقل از صفحه شخصی نویسنده)
