جامعه سینما به نقل از دیباجه : مدتی است که مخاطبان تئاتر تغییر کرده‌اند و در سالن‌های حرفه‌ای تئاتر شاهد اتفاق‌هایی هستیم که انجام گرفتن آنها در سینما را نکوهش می‌کردیم. حرکت‌هایی همچون به همراه آوردن کودکان، خوردن تنقلات، انواع نوشیدنی و … اما این روزها اتفاق دیگری نیز در تئاتر ایران می‌افتد و آن، تشویق شدن بازیگران در حین اجرای نمایش است. در یادداشت زیر، اتفاقی را که چندی پیش در سالن تئاتر شاهد بودهام را روایت می‌کنم.
همواره عادت کرده‌ایم وقتی به تماشای تئاتر می‌نشینیم، پیش از آغاز نمایش، از سوی گروه اجرایی و یا تماشاخانه از ما درخواست شود که تلفن‌های همراه خود را خاموش کنیم و یا در حالت «فلایت مود» قرار دهیم اما سال گذشته، در یکی از سالن‌های مهمترین مجموعه تئاتری ایران، درخواستی غریب از مخاطبان شد؛ یکی از اعضای گروه از تماشاگران خواست که از خوردن مواد خوراکی در زمان اجرای تئاتر در سالن خودداری کنند!
این درخواست به نظر برخی از مخاطبان بسیار غریب آمد چون تصور ما بر این بود که مخاطبان تئاتر این امر بدیهی را می‌دانند اما در همان سال، به یکی دیگر از سالن‌های خصوصی تئاتر رفتم که سالن مهمی به شمار می‌آمد. در ابتدا تصور کردم که به سینما آمده‌ام چراکه در دست ۹۰ درصد مخاطبان، بسته‌های بادام زمینی، چیپس، پفک و انواع و اقسام نوشیدنی‌ها بود و اساسا کسی به فکر منع کردن مخاطبان از وارد شدن این مواد خوراکی به سالن نبود!
البته تصور کردم که این اتفاق تنها در سالن‌های خصوصی رخ می‌دهد اما چندی پیش در یکی از سالن‌های دولتی شاهد اتفاق جالبی بودم. ۸۰ درصد مخاطبان یک نمایش با انواع اقسام نوشیدنی‌های کافی‌شاپی در سالن انتظار حضور داشتند. زمانی‌که قرار بود نمایش آغاز شود، مخاطبان عزیز با همان نوشیدنی‌ها به سمت در سالن حمله‌ور شدند! البته خوشبختانه مسئول سالن این عزیزان را نگاه داشت و ضمن اینکه به آنها قول داد صندلی‌هایشان را تا مدتی برای آنها نگاه می‌دارد، از مخاطبان گران‌قدر خواست به یا نوشیدنی‌های خود را به اتمام برسانند و ظرف خالی آن را در سطل زباله بیندازند و یا ظرف را به همراه محتویات آن به سطل زباله بیندازند و پس از این کار به سالن وارد شوند.
این اقدام مسئول ورود سالن بسیار شایان تقدیر بود و تصور کردیم که با آرمش میتوانیم نمایش را ببینم اما از این غافل بودیم که این تماشاگران عزیز، برگ‌های بسیار زیادی به همراه آورده‌اند تا در زمان مقتضی آنها را برای دیگران رو کنند!
چندی از آغاز نمایش نگذشته بود که یکی از بازیگران نمایش، سخنی گفت که گویا به مذاق دوستان عزیز خوش آمد چون این عزیزان بسیار ذوق‌زده شدند و شروع کردند به دست زدن برای این بازیگر! این اتفاق بارها و بارها در طول نمایش افتاد. بازیگران نیز که از حس ششم بی‌بهره بودند، نمی‌توانستند به موقع نسبت به این ابراز احساسات مخاطبان واکنش نشان دهند؛ در نتیجه دیالوگ‌های خود را می‌گفتند!
تصور کنید چند بازیگر، دیالوگ می‌گویند و حدود ۱۹۰ مخاطب، با دست زدن، ابراز احساسات می‌کنند. از این اتفاق به این نتیجه می‌رسیم که اصولا دیالوگ‌ها اصلا اهمیتی ندارد و شاید بهتر باشد بازیگران عزیز تئاتر ما به اجرای پانتومیم روی بیاورند.
با این اتفاق مخاطبانی که برنامه «دورهمی» را از شبکه نسیم دنبال کرده باشند، آشنا هستند چون در این برنامه آیتمهایی اجرا میشد و مخاطبان وسط این آیتمها دست میزدند و هنرمندان را مورد تشویق قرار میدادند. متاسفانه گویا مخاطبان جدید تئاتر ما، تفاوتهای تئاتر و تلویزیون را نمیدانند.
اصلا بیایید مخاطبان دیگر را کنار بگذاریم و به مزاحمتی که این تشویقها برای آنها به همراه دارد، بگذریم. چگونه میتوانیم برنامه تلویزیونی که با دهها بار کات شدن اجرا میشود و اصولا همه چیز با برنامه‌ریزی پیش میرود را با تئاتر مقایسه کرد؟!
در برنامه دورهمی، اغلب تشویقها با برنامه قبلی صورت می‌گیرد و هنرمندان سکوت می‌کنند تا تشویقها و خنده‌ها اتفاق بیفتد اما این تئاتر اصلا برای این کار برنامه‌ریزی نشده بود و مخاطبان عزیز با این کار خود باعث می‌شوند تمرکز بازیگر به هم بریزد و دشواری‌هایی را برای او به وجود آورد.
ای کاش پیش از گشاندن تماشاگران جدید به سالن تئاتر، تمهیداتی بیندیشیم که آنها با این مدیوم آشنا شوند و اینگونه برای مخاطبان و هنرمندان مشکل پدید نیاورند.
