جامعه سینما: رامتین شهبازی| مجموعه «در انتهای شب» یکی از درست ترین توصیفات طبقه متوسط حال حاضر جامعه ایرانی است. قصه از کجا شروع شد؟ در بسیاری از جوامع مدرن در کنار شهرهای اصلی که عموما پایتخت ها را تشکیل می دهند، به دلیل حجم زیست شهری_بخوانید ترافیک کاری_ شهرک هایی طراحی می شوند که به آنها شهرک های حومه ای یا countryside اطلاق می شود. این شهرک های حومه ای معمولا فاصله ای حدودا نیم ساعته تا شهر اصلی دارند و ساکنین می توانند در رفت و آمدی با این حدود زمانی به محل کار خود برسند.
شهرک های حومه ای تهران را در دو بخش شرق و غرب می توان، به پردیس و شهرک اندیشه اطلاق کرد. طبقه متوسط به دلیل مسائل اقتصادی در سال های اخیر به این دو شهر حومه ای کوچ کرده آمد و طبیعی است به دلیل دوری از مرکز شهر بخشی از سرمایه های اجتماعی خود را از دست داده اند. زیرا باید به وسیله عمومی برسند و خستگی ترافیک و عناصری از این دست.
داستان در انتهای شب دقیقا از همینجا آغاز می شود. خانواده ای از طبقه متوسط با همین شرایط که چون سرمایه های اجتماعی خود را از دست داده اند دچار سرخوردگی های هویتی هم می شوند. این گسیختگی هویتی طبقه ای در دوشاخه، اول زوال فردی را منجر می شود و بعد زوال اجتماعی.
خانواده اولین نهادی است که می گیرد. بنیان های تحکیم بخش آن تعریف خود را از دست می دهند. بعد فرد به فروپاشی می رسد و اضمحلالی تمام عیار گریبان یک طبقه را می گیرد.در مجموعه در انتهای شب، این زوال کاملا توصیفی است.
خوبی و نقطه قوت فیلمنامه و کارگردانی این است که به هیچ وجه خود را درگیر تحلیل های سطحی نمی کنند و سعی می کنند بازی های زبانی این طبقه که اندک اندک از دست می روند را به نمایش بگذارند. اینجاست که کارکردهای استعاری نیز چند پهلو می شود.مثل زالویی که ثریا پرورش می دهد.
از سوی دیگر نمی توان وجه اگزیستانسیالیستی شخصیت ها را هم از نظر دور داشت. جدایی و سوگ ناشی از آن تاوان شرایطی چندجانبه است که افراد با انتخاب آن خود را در معرض مواجهه های گوناگون قرار می دهند. شخصیت های کناری دو شخصیت اصلی با وضعیت ایشان «مواجه» می شوند.
این مواجهه کنش های متفاوتی را منجر می شود که وضعیت وجودی آنها را بغرنج تر می کند، تا جایی که انتخاب این دو شخصیت در انتخاب های دیگران مستحیل شده و وضعیت را به نوعی همه گیری بسط می دهد.مجموعه جزئیات خوبی برای بحث دارد که جای آن در این مقال نیست. هشداری که جامعه شناسان و پژوهشگران درباره طبقه متوسط بارها گوشزد کرده اند، اینجا نمایشی می شود. اتفاقی که حالا باید دوباره مورد مداقه قرارگیرد.(به نقل از صفحه شخصی نویسنده)
