جامعه سینما: اینکه چرا باید فیلم سینمایی «فراری» ساخته می شد، پاسخ مشخص است، «فراری» مبین رابطه تنگاتنگ میان فضای مجازی و «بحران هویت اجتماعی» برای نسلی است که «لغزش»، چندان هم در اختیار او نیست.
فیلم نمایشگر نمودهای تلخ و تاسف باری است که به واسطه نبود هویت و ارزش، معنا سازی رنگی دگر به خود می گیرد، این نمود همین می شود که دختری در حاشیه شهری در شمال کشور به چیزهایی دل می بندد که در شان و طبقه اجتماعی او نیست، او و همسن و سالانش در مواجهه با این فضا و تکثر دسترسی به راحتی هویت را می بازند و معلق و سردرگم در ناکجاآبادها به سیر و سلوک می پردازند.
از این منظر، این بی هویتی آنقدر تکثیر می شود، آنقدر ولنگارمی شود، آنقدر لازمان و لامکان می شود تا جایی که «طغیان آدمی» با گستردگی و قدرت دنیای مجازی ناکنترل و افسونگر می شود.
«گلنار» دختر نوجوان ساده و معصوم داستان، دیگر آنقدر تاب و توان ندارد که با مواجهه های، بی حدومرز خود، هویتش را به دست بگیرد، او متزلزل، مردد و مضطرب در یک دلدادگی و واماندگی متوسل می شود به رویایی که پایان راه سیاه است.
حال از سویی «بحران هویت» زمانی که دختری چون گلنار را در ورطه ناهمگونی های هویتی می اندازد، او قد و اندازه خود را نمی داند، دنیایش فراتر از جایگاه و طبقه اجتماعی اش است، او حتی تعادل اجتماعی را متأثر کرده است.
تعلق خاطر به موبایلش و خط ارتباطیش به جهانی عظیم باعث شده که نهادهای هویت‌ساز هم خدشه دار شوند و بی معنایی را برایش تداعی کنند.
او حتی راننده مثبت جامعه اش را نیک متصور نمی شود چرا که الگوهای اطراف او همه یا قصد دریدنش را داشته اند یا مقلد خوبی نبوده اند، از مشتری طلا فروش گرفته تا زنی که در تاکسی خود را مهیا می کند و مالک پیر نمایشگاه که قصد تعرض دارد.
گلنار نماینده نسل سومی است که نظام ارزشی برای او بی معناست، دلسوزی و حمایت راننده برای او تداعی یک درخواست شوم است و همراهی با آقازاده عیاش عین ارزش و هنجار است، با او همکلام گشتن و سوار بر مرکبش شدن نهایت خواست انسانی اوست، حتی عکس گرفتن را هم فضیلتی بزرگ می داند، فضلیتی که حتی با جان و تنش بازی می کند.
«فراری» روایتگر دوران کنونی عصری مجازی است و راوی دوران بلاتکلیفی در فرجام این فرایند است، عصری که حتی هویت را در ذهن شکل نمی دهد.
عوامل بحران ساز هویتی برای این دختر کوچک شهرستانی از هیچ تلاش فرو گذار نبوده است، از تنش فرهنگی تا هویت شخصی او، از تعلق او به گروه های دوستی اش تا ارزشهای حاکم در جامعه کوچک خود تا کلانشهر پایتخت همه و همه بحرانی شده که حتی فراتر از گلنار و سن وسالش رسوخ کرده است، شاگرد نمایشگاه می داند که خیلی ها همچون گلنار برای عکس گرفتن با پورشه نمایشگاه می آیند و دلخوشی می کنند.
از سویی دیگر حتی جامعه کوچک گلنار هم به او الگوی دیگری را تحمیل کرده و فضای مجازی دلبسته شده اش دنیای او را تا پایتخت و تا اطلاع از قیمت و آپشن گرانقیمت ترین اتومبیل ها پرواز داده و حال دیگر هیچ هویتی برای او قابل پذیرش نیست.
استفاده گریز ناپذیر از ارتباطات مجازی طیف وسیعی از گلنارها باعث شده که فرد به واسطه امکان تغییر در هویت واقعی در فضای مجازی با معانی و هویت جدیدی رو به رو شود که ساخته، دلپذیر و مطبوع اوست، خیال پنداری و رویاهایی را برایش می سازد که حتی حاضر است برای رسیدن به «فراری» و اثبات خود به دوستانش، دنیای کوچکش را بزرگی سراب واری ببازد.
محسن سلیمانی فاخر
به نقل از ایرنا
