مختص جامعه سینما: محمد حسین میربابا/روبرتو بنینی، کمدین شهیر ایتالیایی جمله جالبی درباره سیلویو برلوسکونی نخست وزیر اسبق ایتالیا و مرد مافیای رسانه در این کشور دارد. « برلوسکونی همه جا دوست دارد نفر اول باشد. حتی در مراسم تشییع جنازه ترجیح میدهد نقش مرده را داشته باشد.» و حالا برلوسکونی واقعا به نقشی که بنینی به طنز از آن یاد میکرد رسیده است. البته نه به خواست خودش. لعنتی جوری زندگی را چسبیده بود که گویا معجون عمر جاویدان خورده است.
اما تنها حقیقت مطلق در هستی با برلوسکونی هم شوخی نداشت . اومبرتو اکو، فیلسوف ، نویسنده و نشانهشناس شهیر ایتالیایی تعبیر جالبی بر پدیده برلوسکونی دارد. درواقع آنچه از سخن اکو دریافت میشود این است که برلوسکونی فراتر از یک شخص، یک آیکون یا نشانه، حتی یک پدیدار در دنیای هایپررئال معاصر بوده است. «خیلی از ایتالیاییها برلوسکونی را تحسین میکنند، چون او مثلا کارهایی میکند که هر مرد ایتالیایی با کمال میل میکند:
با زنها خوابیدن و مالیات ندادن. برلوسکونی وحشیانهترین رؤیاهای آنها را نمایندگی میکند… این شکل نوین پوپولیسم که با ابزار رسانههای همگانی بر تودههای مردم نفوذ میکند، و نهادهایاین شکل نوین پوپولیسم که با ابزار رسانههای همگانی بر تودههای مردم نفوذ میکند، و نهادهای منتخب دمکراسیها را به حاشیه میراند، احتمالا بهزودی در کشورهای دیگر هم بهصورت عادی در خواهد آمد.
رابطۀ جنسی با یک دختر کارآموز در زمان نیکسون بهکلی غیرقابل قبول بود و رسانهها با مرتکب آن بهشدت برخورد میکردند؛ اما امروزه اوضاع وارونه است: تمام دخترانی که بهعلت همخوابگی با برلوسکونی معروف شدهاند، راه به راه در رسانهها مصاحبه میکنند و عکس میاندازند.
این شکل از ارایۀ خود امروزه یک ارزش شده است. مردم برای چنین نمایشی در انظار عمومی سر و دست میشکنند. برلوسکونی بعدی میتواند رسواییهای بیشتری بالا بیاورد و با این حال از سوی مردم پذیرفته شود. همین است که چیزی در جامعۀ ما بهطور بنیادی عوض شده.» همین تعبیر درخشان اکو را با روند عادی سازی که صنعت سلبریتیسازی ایجاد کرده است و نمونههای آن در تاریخ معاصر خود ما هم قابل مشاهده است، قیاس کنید.
همان به تعبیر بودریار واقعیت فربهای که جای واقعیت موجود را گرفته و رسانه در ساخت آن نقش اصلی را دارد. برلوسکونی بهعنوان پدرخوانده رسانه در ایتالیادر ایتالیای معاصر بیش از هر کس دیگری از آن بهره برده و الگوهای زیستن را دستخوش تغییر قرار داده است. حالا دیگر او آخرین نقش اول زندگیاش را ایفا کرده است. نقشی که نام آن «جسد برلوسکونی» است.