جامعه سینما: فرزاد موتمن| نمی دانم چندبار «اپرای پیستولی» را دیده ام، اما هر بار که آنرا تماشا کرده ام، شگفت زده شدم که چگونه ممکن است کارگردان فیلمهای جنائی و گانگستری رده ب ژاپنی که بین سالهای ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۶، سالی سه تا چهار فیلم می ساخت و معروف است که بعضی از آنها را یکروزه تدوین می کرد ، در سال ۲۰۰۱ در هفتاد و هشت سالگی، از یک داستان تکراری یاکوزائی که سالها پیش در دهه شصت، فیلمی کالت از آن ساخته بود بنام «گماشته برای قتل»، اثری تا این اندازه آوانگارد از کار درآورده باشد؟
«گماشته برای قتل» سیاه و سفید بود، در قاب اسکوپ (طبق معمول فیلمهای سوزوکی با قاب بندی و میزانسن هائی درخشان که ویژگی های تئاتری اسکوپ را خنثی می کردند) درباره یک قاتل حرفه ای که باید قاتل رده بالاتری را از بین ببرد، اما «اپرای پیستولی» (در قاب آکادمی ) نه تنها رنگی ست، که اصلا انفجار رنگ است، سوررئال است، به باله می ماند.
ترکیب حرکات بازیگران با ایستائی دوربین و گاه حرکات دوربین، به رقص شبیه است و قطع نماها در برخی موارد بر پایه ضرب آهنگ موسیقی انجام شده است، سرشار از نشانه های فرهنگ پاپ است و کمترین اتکا را بر داستانگوئی دارد، هرچند داستانی دارد که بتوانیم دنبال کنیم. زنی که یک قاتل حرفه ایست و به گربه ولگرد شهرت دارد و در بین مزدوران سازمانی که دقیقا از چگونگی آن مطلع نمی شویم، مقام سوم را دارد باید با به قتل رساندن یک قاتل حرفه ای دیگر که مقام اول را دارد، جای او را بگیرد.
فیلم از عناصری ضد و نقیض تشکیل شده، صحنه پردازی ها، ترکیبی از فضاهای واقعی شهری و روستائی به علاوه صحنه تئاتر و صحنه های استودیوئی، انگار به این جهان تعلق ندارند و از جای دیگری می آیند، موزیک فیلم لحن آشنای جز و بلوز با خود دارد، اما شکل بازی ها و حرکات و اعمال بازیگران غلو شدگی معمول کابوکی را با خود دارند.
مجموعه این عناصر نه چندان یکدست جهان غریبی را مقابل ما می گشاید که انگار به نظمی منقرض شده تعلق دارند. شاید به همین دلیل احساس می کنیم که پاره ای از جزئیات فیلم را متوجه نمی شویم. اما از آنجا که درک کردن اصولا فرایندی نسبی ست، خدشه ای بر لذتی که از فیلم می بریم وارد نمی آید. همین قدر که متوجه می شویم که فیلم جائی بین سنت و تجربه گرائی می ایستد و از ترکیب آنها فیلمی پیشتاز می سازد کافی ست. کمتر می توان فیلمی را به یاد آورد که به این اندازه حسی و عاطفی و در آن واحد افسار گسیخته بنظر بیاید. فیلمی بشدت سنتی و بی اندازه تجربی.
(نام انگلیسی فیلم :Pistol Opera کارگردان :سیخون سوزوکی/سال تولید 🙂۲۰۰۱
