جامعه سینما :مصطفی مهر آیین/چندی پیش از دوستی فیلسوف پرسیدم در این شرایط سخت سیاسی- اجتماعی من باید چه کنم که هم بتوانم کار کنم و هم اینقدر گرفتار افسردگی نباشم.وقتی پاسخ او را شنیدم برای چند لحظه احساس خنگی کردم و فکر کردم نمیدونم توصیه او به من چیست.پاسخ این دوست فیلسوف این بود:
“زمانتو عوض کن”.چند لحظه مکث کردم و گفتم منظورت اینه برم درباره قرون وسطی اروپا یا قرن پانزدهم اروپا یا عصر صفوی کار کنم.گفت بله منظور من دقیقا همین است:زمانی که با اون درگیری فکری داری را عوض کن و دیگه در این “زمان” زندگی نکن.
.تصور کنید من در کنار این توصیه،توصیه دوستان دیگرم را هم گوش میدادم که به من میگن:”مهاجرت کن،چرا مهاجرت نمیکنی”.اگر اون دوست فیلسوف میگفت “زمانتو” عوض کن،این گروه از دوستان توصیه میکنن “مکانتو” عوض کن.
.حال تصور کنید ما با اهل فکری روبروییم که یا مکان خود را عوض می کنند و به کشورهای دیگر می روند که به طبع خودبخود زمان آنها هم عوض می شود؛یا با اهل فرهنگی روبروییم که هم مکان خود و هم زمان خود را عوض کرده اند و به کارهای لاکچری فکری مشغول اند؛یا در ایران هستند اما زمان خود را عوض کرده اند؛و یا در ایران هستند و بدلیل مقاومت در برابر ایجاد تغییر در زمان و مکان زندگی خود هیچ کاری نمی کنند و در گوشه ای پناه گرفته اند.
.عبدالکریم سروش در آمریکا به زندگی و زمانه مولوی پناه برده است،مصطفی ملکیان در ایران و کانادا گرفتار تفکر در زمان وجودی است و اصولا تاریخ را به کنار گذاشته است،حسین بشیریه در آمریکا در زمانه هابز زندگی می کند،رامین جهانبگلو در کانادا به زمانه گاندی می اندیشد،و…..روحانیون بزرگ کشور نیز در ایران اند اما در هزار سال پیش زندگی می کنند.
.آنچه که اصولا اندیشیده نمی شود وضعیت حال ماست.گویی در وضعیت کنونی ما هیچ مساله ای وجود ندارد و اصولا این وضعیت نیازمند تفکر نیست.من اینقدر می دانم که بفهمم متفکری می تواند در درگیری با زمانه حال رو به تاریخ خود یا تاریخ دیگر سرزمین ها کند.
من اینقدر هم می دانم که متفکران حق دارند به تفکر انتزاعی و فارغ از مسائل روز بپردازند.اما این را هم می دانم که نخست مسایل حال ما نااندیشیده باقی مانده اند ودوم اینکه اندیشه ای که در عین گرایش به جاودانگی نتواند به افق اجتماعی زمانه خود بپردازد اندیشه ای بی رنگ و بو است.شاید به قول آن دوست فیلسوف بهترین کار برای ما هم این است که زمان خود را عوض کنیم و بی هیچ ترس از برخورد امنیتی آرام زندگی کنیم.
