مختص جامعه سینما :امیرعلی نصیری/آتابای روایتکننده داستان مردی میانسال به نام کاظم ( آتابای*؛ هادی حجازیفر) است که در روستای شهرستان خوی زندگی میکند. او که دانشجوی معماری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بوده، پس از یک شکست عاطفی از دانشگاه انصراف داده و به زادگاه خودش برگشتهاست.
خواهرش در جوانی خودسوزی کرده است و پس از آن مسئولیت سرپرستی و تربیت پسر خواهرش با اوست. حالا که آیدین به سن نوجوانی رسیده، آتابای خود را در تربیت او ناتوان میبیند؛ با این، حال به شدت به او علاقمند است. از سوی دیگر، رابطه او با دوست قدیمیاش به نام یحیی (جواد عزتی) دچار چالش شده است. در این میان، حضور دو خواهر که آتابای کار ساخت ویلا برای پدر آنها را به عهده دارد، شرایط تازهای را رقم میزند. او به سیما (سحر دولتشاهی) دختر بزرگ خانواده علاقمند میشود، اما در بیان این علاقه به او تردید دارد.
میتوان صرفاً به شباهتهای آتابای با آثاری نوری بیلگه جیلان (بهویژه روزیروزگاری در آناتولی و درخت گلابی وحشی) یا الهامگیری از ناتورالیستی زندهیاد کیارستمی بسنده کرد یا خُرده گرفت که چرا فیلم با گویش آذری ساخته شده یا از فیلمنامه ایراد گرفت که بهقول حسین معززینیا «یکدستی و ظرافت کافی ندارد.». از سوی دیگر، میتوان نیمه پُر لیوان را دید و به سه نکته جذابی پرداخت که آتابای تماشاچی عرضه میکند:
- مرگ: فیلم با حدس آتابای از سال مرگش شروع شده و پایان مییابد، آتابای خواهرش را از دست داده و در طول فیلم، دوستش عزادار همسرش میشود، سیما نیز با مرگ دست و پنجه نرم میکند و سرانجام آتابای در جایی از فیلم میگوید: «اگه بتونی انگشت کوچیکه مردهها رو توی خواب بگیری، مجبور میشن به هر سوالی که میکنی جواب بدن.»
- بحران میانسالی: آتابای تحصیلاتش را نیمهکاره رها کرده، در وصال به عشق جوانی ناکام مانده، برای کار به خارج رفته، در تربیت برادرزادهاش ناتوان است و در رابطه با دوست قدیمیاش دچار تردید میشود.
- فضای بصری: آتابای از این لحاظ قابل توجه است؛ نتیجه همکاری فیلمبردار، طراح صحنه و لباس و چهرهپرداز. اوج این همکاری در کنار دریاچه و زمان طلایی (گلدنتایم) غروب آفتاب به چشم میخورد.
هادی حجازیفر، سینمای ایران را ـ هر چند کمی دیر ـ صاحب یک فیلمنامه نویس، کارگردان و بازیگر درجه یک کرد.
* آتابای: نام طایفهای از ترکمانان ساکن ایران مرکب از دو هزار خانوار و از آق قلعه و گرسان تا اَترک یورت آنان است (لغتنامه دهخدا).